Drones zijn niet langer enkel observatie- of leveringsinstrumenten: ze zijn uitgegroeid tot wapens die de wereldeconomie kunnen verstoren. Tussen de Zwarte Zee en de Rode Zee nemen de aanvallen op koopvaardijschepen toe, wat grote vragen oproept binnen de maritieme verzekeringswereld.
Een Belgische handel blootgesteld aan nieuwe gevaren
België, de 13de exporteur en 15de importeur ter wereld, zag in 2024 volgens het Agentschap voor Buitenlandse Handel 275 miljoen ton goederen via zijn havens passeren. Dat zijn enorme volumes, vervoerd door minder maar steeds grotere schepen: één enkel containerschip kan tegenwoordig tot 24.000 containers vervoeren. Een klein incident kan dus al leiden tot aanzienlijke productie- en leveringsvertragingen of financiële verliezen.
“Samen met AXA, die wij in deze sector vertegenwoordigen, behoren wij tot de belangrijkste maritieme verzekeraars. Wij verzekeren enkel de goederen zelf,” zegt Laurent Verheyen, CEO van Jean Verheyen. De polis dekt de klassieke risico’s zoals diefstal, brand, besmetting, gronding of aanvaring.
Steeds meer beroep op oorlogsclausules
De toenemende geopolitieke spanningen, stakingen en rellen leiden ertoe dat verzekeraars specifieke uitbreidingen aanbieden. Deze kunnen risico’s zoals terrorisme of oorlog omvatten, maar onder strikte voorwaarden.
Zodra een conflict officieel als oorlog wordt beschouwd, wordt de zogenaamde “oorlogsdekking” automatisch binnen zeven dagen opgeschort, zodat nieuwe voorwaarden kunnen worden onderhandeld. “Lopende transporten blijven echter verzekerd,” verduidelijkt Verheyen.
Toch vervagen de grenzen tussen terrorisme, piraterij en oorlog steeds meer. Dronelaanvallen door de Houthi’s in de Rode Zee of Oekraïense aanvallen op de Russische vloot maken het moeilijk te bepalen wie verantwoordelijk is. “Het is bijzonder lastig geworden om de oorsprong van een schadegeval te bewijzen, en dus om te weten of het verzekerd is,” aldus een sectoranalist.
De Global Cargo Watchlist als leidraad
Om risico’s te beoordelen, verwijzen makelaars naar de Global Cargo Watchlist van het Joint Cargo Committee (JCC) in het Verenigd Koninkrijk, die landen in zeven risiconiveaus indeelt. Wanneer een land het niveau ‘Very High’ bereikt, moeten transporten die daar doorheen gaan worden aangegeven en geldt een extra premie.
Zodra een land in de categorie ‘Severe’ of ‘Extreme’ terechtkomt, wordt de oorlogsdekking automatisch binnen zeven dagen stopgezet. Momenteel behoren Haïti, Iran, Jemen, Oekraïne en de Palestijnse gebieden tot de meest risicovolle zones.
Een historische erfenis, moderne uitdagingen
Na het bombardement op Guernica in 1937 beseften verzekeraars dat oorlogsrampen te systemisch waren geworden — met andere woorden, dat te veel verzekerden tegelijk getroffen konden worden. Zo ontstond het Waterborne Risks Agreement, dat bepaalt dat goederen enkel verzekerd zijn zodra ze zich “op het water” bevinden. “Op het land moet men zich wenden tot een gespecialiseerde verzekeraar,” legt Jan Haentjens, secretaris-generaal van Jean Verheyen, uit.
Vandaag stapelen de uitdagingen zich op: oorlog, natuurrampen, cyberaanvallen en nu ook bewapende drones. De Internationale Unie van Maritieme Verzekeraars (IUMI) roept verzekeraars dan ook op hun modellen aan te passen aan steeds complexere en onderling verbonden mondiale risico’s.
Samengevat
Maritieme drones symboliseren een nieuwe generatie hybride bedreigingen: niet volledig militair, maar ook niet puur terroristisch. Voor de wereldhandel vormen ze een groeiend risico. Voor verzekeraars een juridisch en technisch mijnenveld. En voor reders een extra reden om hun maritieme veiligheidsstrategieën te herzien.
